Asier e as arañas

A semana pasada, o punto de acceso a Internet de aula, que é do proxecto Abalar, apareceu cheo de arañas. Eran pequeniñas pois acaban de nacer, pero ameazaban con ocupar toda a clase. Con esos ingredientes que parecían do noso Taboleiro Fantástico, Asier imaxinou e escribiu esta historia.

LAS ARAÑAS DEL ROUTER

Había una vez una araña que estaba embarazada. Entonces, esa araña puso sus huevos en el router de nuestra clase.

Un día, el profe Mario descubrió que estaban allí las arañas, pero que había un problema. Se trataba de unas arañas venenosas. Así que intentamos acabar con ellas, y eso hicimos. Aunque no supimos que quedaron algunas, y las arañas se hicieron mayores y pusieron más huevos…

[Preme para ler máis]

Saúl e Pepe o mineiro

O noso taboleiro fantástico segue o seu camiño cheo de sorpresas. Agora é Saúl quen nos ofrece unha bonita historia creada coas palabras porquiño, deserto, pedras preciosas e confusión. Le e pásao ben con ela…

PEPE O MINEIRO

Un día, fai xa moito tempo, ía camiñando pola mina un porquiño chamado Pepe. Era un porquiño mineiro do país da maxia, e estaba buscando pedras preciosas na mina. Pero desgraciadamente non encontraba ningunha porque estaba case na superficie. Tivo que baixar moito ata que o seu pico rozou cunha rocha que non se parecía en nada ás outras…

[Preme para ler máis]

O noso taboleiro

No proxecto que titulamos O Caldeiro Máxico chegaron primeiro as fórmulas marabillosas, as fórmulas que inician e rematan os contos populares. Despois apareceu o Taboleiro Fantástico, no que descubrimos a súa propia guía de uso. Nos dous casos, as historias viñeron con rapidez: orais, escritas, en papel, no blog de aula, individuais, en grupo e tamén en familia. Porque aprender unha lingua, a ler e a escribir, precisa do esforzo e a colaboración.

Agora, a nosa pequena fábrica de literatura xa ten o seu taboleiro, e que foi creado a partir de moitas aportacións e ideas. As mans de África botaron nunha mesa un dado de vinte caras, un icoságono, e estas son as primeiras palabras que trouxo o azar: porquiño, deserto, pedras preciosas e confusión.

Será este taboleiro unha máquina para crear historias? Que aventuras aínda están por explorar? A porta dos contos está aberta. Preme na imaxe, entra e imaxina…

Historias entre nais e fillas

Hai uns días, na Guía do Taboleiro Fantástico, a nai de Álex deixou unha idea. Loli, que así se chama, elixiu estas catro palabras para inventar unha historia: fada, aldea, libro e misterio. Entón, Carmen e a súa nai, Ana, aceptaron o desafío e comezaron a imaxinar…

UN MISTERIO

CON MANDALAS DE POR MEDIO

Nos habíamos portado tan bien durante la semana que Mario dijo: “Creo que os merecéis algo más que unas monedas de chocolate, así que os voy a dar una sorpresa y nos vamos a ir todos a pasar un día a Cabeza de Manzaneda”.

“Al pico más alto de Galicia”, dijo Uxía, que se había aprendido muy bien el último tema de Sociais…

[Preme para ler máis]

Guía do Taboleiro Fantástico

Durante miles de anos, homes e mulleres de todas as terras e culturas encargáronse de tecer, con palabras e soños, os contos do mundo. E nós, con moita humildade, estamos xogando a inventar historias a partir do noso Caldeiro Máxico. Primeiro, coas fórmulas marabillosas; agora, cun taboleiro fantástico.

Imaxina que un conto non é máis que un taboleiro construído a partir de catro columnas básicas: personaxes, lugares, situacións e obxectos. Cada columna do taboleiro posúe un idéntico número de espazos baleiros. Imaxina que se enchen cun vocabulario especial, con palabras que pertencen ao mundo dos contos. Así é o taboleiro fantástico, un artefacto lingüístico para imaxinar historias.

Na escola falamos das matemáticas ou das ciencias naturais. Pero tamén hai unha faceta máis: a imaxinación e a creatividade. O desenvolvemento da creatividade lingüística é moi importante, porque, por exemplo, permite avanzar nas capacidades de dedución, abstracción e reflexión. Por iso, se escolles unha palabra de cada un dos catro grupos deste taboleiro, poderás construír un montón de historias. Só é necesario atopar os personaxes máis apropiados, os lugares máis especiais, e os obxectos e as situacións máis atractivas para inventalas…

As fórmulas da marabilla

Normalmente, os contos empezan cunha frase que serve para iniciar a historia. Son as fórmulas marabillosas ou da marabilla. Porque resulta marabilloso saber que unhas determinadas palabras fixan o camiño para comprender o que escoitamos ou lemos. Así, poderemos orientarnos mellor na estrutura do conto e sen perder o fío do que se conta.

Hai moitas fórmulas para empezar e rematar as historias, e nós, grazas ao Caldeiro Máxico, xa temos a nosa propia selección. En todo caso, aquel que imaxina un conto está no seu dereito de adaptar calquera fórmula marabillosa, sen importar o país ou a cultura de onde veña. Incluso é libre para inventar novas fórmulas a partir de libros, de películas, de cancións, etc.

Fórmulas de inicio: Era unha vez…; Había unha vez…; Nun lugar remoto…; Hai moito, no tempo dos soños…; No inverno, na época da lúa chea…; Nun tempo no que a Terra aínda era nova…; Certo día…; Hai moitos centos de anos…; Noutros tempos máis antigos…; Érase que se era…; Vivía unha vez…; Nos tempos de María Castaña…; Para saber e contar e contar para aprender…; Hai moito tempo, cando os animais aínda falaban…; Hai moitos anos, cando o mundo estaba formándose…; Había unha vez, nun vello país…; Hai moito tempo, cando as galiñas tiñan dentes…; Aínda que é difícil de crer, unha vez pasou…

Fórmulas de final: Foron felices, comeron moitas perdices e a min déronme coa porta nos narices. - E viviron felices moitos anos. - E colorín colorete, pola cheminea vai un foguete. - E viviron felices para sempre. - E viviron felices ata o final dos seus días. - Colorín colorado, este conto xa está acabado. - E así será para sempre. - Entón, o galo cantou e este conto rematou. - Acabouse o conto e levouno o vento…

O porquiño vietnamita

As mascotas son algo moi especial. E os porquiños vietnamitas resultan especialmente queridos… Será o seu pequeno tamaño? Talvez son os seus olliños os que chaman tanto a atención? En calquera caso, este tipo de porcos ananos aparecen nos comentarios da aula, incluso nos problemas de cálculo mental, e agora tamén na nosa fábrica de construír contos: o Caldeiro Máxico.

Aquí tes unha fotografía dun porquiño de Vietnam, que deberá servir para descubrir a súa historia. Segue as instrucións que se darán e adiante con moito ánimo… A escribir e a contar!

A porta dos contos

Despois de Penguin, El tesoro del arcoíris e Nico e Ismaíl, agora presentamos os dous últimos contos desta primeira fase do Caldeiro Máxico. Son estes:

• Óscar e a broma do seu pai, de Carmen Porto Rodríguez e Alejandra Castro Neira. Ademais, tiveron a colaboración de Daniel Pereiro e Tomás.
• El mapa del tesoro, de Ana García Barreiro. Contou coa participación de Estela, Unai, Diego e Nerea.

O Caldeiro Máxico, como xa explicamos, só é un artefacto para imaxinar e inventar historias. Está formado por diversos compoñentes ou ingredientes que irás coñecendo pouquiño a pouco. En realidade, o funcionamento deste caldeiro parécese ao dunha porta descoñecida: nunca se sabe o que haberá cando se abra. Por iso, temos ganas de descubrir que outras historias xurdirán ao abrir a porta dos contos do Caldeiro Máxico.

Nico e Ismaíl

Ás veces, o mesmo Ismaíl sorpréndese polas historias que recuperan para el os seus amigos. Como dixemos, moitas delas están no sitio chamado O dragón e o Caldeiro Máxico, pero aínda teñen que aparecer moitas máis que xa están preparadas.

Como Ismaíl non é novo, que ten moitos anos, non sempre lembra as historias que lle traen. Sabe que son súas, por suposto, porque así din os seus autores e así debe ser. E iso pasa coa historia tan fermosa descuberta por Uxía Montero Torreiro, que se titula Nico e Ismaíl. Trátase dun conto ben longo, no que colaboraron os seus compañeiros Lucas, Saúl, Ian e Andrea Vázquez. Esta é a historia:

En un lugar muy lejano, en un pueblo de nombre Ovar, vivía un granjero llamado Anselmo. Era muy tirano con todas las personas y los animales que lo rodeaban.

Tenía un burro llamado Nico. Al burro lo hacía trabajar tanto que todas las noches parecía que iba a ser su última noche. Llegaba tan cansado que ni ganas de comer tenía, solo quería acostarse para descansar y poder dormir. Estaba tan delgado que se le notaba todo el esqueleto…

[Ler máis]

Uns dados para contar

Empezamos a experimentar cun xogo chamado Story Cubes. Está formado por 9 dados que conteñen 54 imaxes, que serven para crear millóns de historias. As instrucións son escasas, pero en realidade no se precisan porque o xogo é moi sinxelo: inventar un conto e despois contalo. Claro que nós tamén usamos as ideas do Caldeiro Máxico. Con eses dous elementos, os dados e o noso caldeiro, queremos facer visibles certas habilidades:

• Organizar unha historia breve cun inicio, un desenvolvemento e un final.
• Diferenciar os elementos importantes dos detalles máis secundarios.
• Improvisar un borrador de escritura para unha narración oral convincente.
• Memorizar, para non perderse, a historia e o seu contido.
• Contar e falar para grupos de diversos tamaños.

Os primeiros en probar as súas capacidades foron Ana, Daniel Pereiro, Carla e Asier, que en grupo inventaron unha historia titulada A variña máxica. Se premes aquí, poderás lela enteira…

O dragón e o Caldeiro Máxico

Ao longo de varios anos, moitos nenos e nenas descubriron tantas historias de Ismaíl que resultou necesario un sitio para todas elas. Se exploras ese lugar, comprenderás por que se chama así.

De feito, din que hai un dragón que é o gardián de todos eses contos. E tamén hai un caldeiro máxico para imaxinar e inventar historias, que xa coñeces. O que ninguén aínda sabía, e tampouco eu, é que Andrea Valeiro Bergondo xa era unha boa exploradora. Por esa razón, a súa historia El tesoro del arcoíris hoxe está aquí. Ademais, colaboraron con ela os seus compañeiros Antía, Lucía, Asier e Luis. Entre todos organizaron a narración da seguinte historia, na que aparece o noso Ismaíl:

Érase una vez un pequeño enano guardián del arcoiris. Cuidaba de un gran cofre lleno de monedas y joyas valiosas. Todos los piratas del mundo lo buscaban, pero ninguno lograba encontrarlo.

El tesoro estaba muy bien escondido, y por eso nadie supo de él durante cientos de años. Y como ya dije, este tesoro era guardado por Ismaíl, un enano alegre y generoso…

[Ler máis]

Penguin

Como xa contamos, un caldeiro máxico só é un artefacto para imaxinar historias. Con poucas indicacións do mestre ao principio, pero logo de ver como funcionaba o caldeiro, algúns foron capaces de inventar un conto, o primeiro deste curso.

Para que todos participaran dalgún xeito, formamos pequenos grupos cos autores desas historias. De maneira colaborativa, cada grupo de nenos asumiu o conto que lle correspondera e comezaron a facer esquemas narrativos sinxelos. Así pasou coa historia titulada Penguin, de Mateo García Caeiro. Por iso, na súa idea tamén participaron Carla, Candela, Érika e Daniel Pena.

Esta é a historia:

Un día en la Antártida un pingüino llamado Penguin fue a cazar peces. Después de comer se acostó en un trozo de hielo. Pero el trozo de hielo se rompió y Penguin no se enteró.

Unos días después el hielo se derritió, y Penguin saltó y se fue nadando hasta la tierra más cercana. El pensaba que estaba en la Antártida, aunque más tarde se dio cuenta de que no estaba allí. En realidad, se encontraba en Argentina…

[Ler máis]

O Caldeiro Máxico

O Caldeiro Máxico é un artefacto para inventar historias, e serve tanto para contar ou para escribir, para utilizar un papel ou para usar un ordenador ou unha tablet. Pero, como funciona realmente? Como podemos imaxinar historias semellantes ás dos antigos contos?

Queres explorar e coñecelo? Entón, preme aquí ou na imaxe para saber do funcionamento deste caldeiro novo.